بادرنجبویه

بادرنجبویه یک گیاه علفی چندساله از خانواده نعناییان است. از برگ های آن که رایحه ملایمی دارند، جهت تهیه دارو استفاده می شود. بادرنجبویه به تنهایی یا به عنوان بخشی از یک فرآورده ترکیبی استفاده می شود. 

بادرنجبویه جهت مشکلات زیر استفاده می شود: 

مشکلات گوارشی شامل معده درد، نفخ، استفراغ، کولیک (قولنج یا شکم درد)، درد مثلا درد قاعدگی، سردرد، دندان درد، اختلالات روانی مثل هیستری و مالیخولیا. 

بسیاری از مردم بر این باورند که بادرنجبویه دارای اثرات آرام بخشی است و جهت اضطراب، مشکلات خواب، و بی قراری استفاده می شود. بادرنجبویه همچنین جهت آلزایمر، بیش فعالی، اختلال خود ایمنی شامل بیماری گریوز، تورم مجاری هوایی، تپش قلب به دلیل اضطراب، پرفشاری خون، درد، تومور و گزش حشره استفاده می شود. 

بادرنجبویه بصورت استنشاقی در عطر درمانی جهت درمان آلزایمر استفاده می شود. 

برخی از مردم بادرنجبویه را بصورت پوستی جهت تبخال استفاده می کنند. 

در غذا و نوشیدنی، عصاره و روغن بادرنجبویه به عنوان طعم دهنده استفاده می شود. 

چگونه عمل می کند؟

بادرنجبویه حاوی موادی است که دارای خواص آرام بخشی است. همچنین ممکن است رشد برخی از ویروس ها را کاهش دهد. 

بادرنجبویه ممکن است در موارد زیر موثر باشد: 

اضطراب: برخی از تحقیقات نشان می دهند که یک فرآورده مخصوص بادرنجبویه (‌cyracos) برخی از علایم اضطراب را کاهش می دهد. یک فرآورده دیگر حاوی بادرنجبویه و ۱۲ جز دیگر نیز جهت کاهش علایم اضطراب مثل بی قراری و تشویش استفاده شده است. 

تب خال: به نظر می رسد مصرف کرم لب حاوی ۱% بادرنجبویه مدت زمان بهبودی را کوتاه کند، از گسترش عفونت جلوگیری کند و برخی از علایم عود مجدد تب خال را کاهش دهد. 

کولیک (شکم درد) در نوزاد شیرده: در یک کارآزمایی بالینی نشان داده شده است که مصرف فرآورده به نام ColiMil حاوی رازیانه، بادرنجبویه، بابونه آلمانی بصورت ۲ بار در روز و به مدت ۱ هفته، مدت زمان گریه کردن را در نوزاد شیرده  کاهش می دهد. 

دمانس (زوال عقل یا فراموشی): برخی از تحقیقات نشان می دهند که مصرف خوراکی بادرنجبویه، روزانه و به مدت ۴ ماه، حالت های پرخاشگری و علایم آلزایمر متوسط تا شدید را کاهش می دهد. در یک مطالعه مصرف لوسیون حاوی روغن بادرنجبویه بر روی صورت و دست ها علایم پرخاشگری را در افراد مبتلا به دمانس کاهش می دهد. البته سایر تحقیقات چنین اثری نشان نداده اند. 

سو هاضمه: ترکیبی حاوی بادرنجبویه، نعنا، بابونه آلمانی، زیره، شیرین بیان، خردل، سنبل ختایی، مامیران، خار مریم (Iberogast, Medical Futures, Inc) استفاده شده است. این ترکیب به بهبود رفلاکس (بیماری گرد)،شکم درد، گرفتگی، تهوع و استفراغ کمک می کند. 

بی خوابی: مصرف بادرنجبویه به تنهایی یا همراه سایر اجزا ممکن است به بهبود طول و کیفیت خواب در افراد سالم و افراد مبتلا به مشکلات خواب کمک کند. 

استرس: برخی از تحقیقات نشان می دهند که مصرف ۶۰۰ میلی گرم بادرنجبویه سبب افزایش آرامش و هوشیاری در هنگام امتحان می شود. سایر تحقیقات نشان می دهند که مصرف دزهای بالای بادرنجبویه رفتارهای پرخاشگرانه را در کودکان کاهش می دهند، اما دزهای پایین تر چنین اثری ندارند. یک مطالعه دیگر نشان می دهد که مصرف فرآورده حاوی سنبل الطیب و بادرنجبویه ممکن است به کاهش اضطراب در دزهای پایین کمک کند، اما زمانی که در دزهای بالاتر استفاده شود، ممکن است سبب افزایش اضطراب شود. سایر تحقیقات نشان داده اند که مصرف بادرنجبویه به مدت ۴ هفته، پرخاشگری و تشویش ناشی از اختلال اضطرابی را کاهش می دهد. 

شواهد کافی جهت مصرف بادرنجبویه در موارد زیر موجود نیست و نیاز به مدارک بیشتری جهت اثبات اثربخشی آن می باشد: 

کارایی ذهنی: تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف ۱۶۰۰ میلی گرم بادرنجبویه سبب بهبود کارایی ذهنی می شود. 

ورم روده: تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف فرآورده ترکیبی حاوی قاصدک، هوفاریقون (علف چای)، بادرنجبویه، گل همیشه بهار و رازیانه به مدت ۱۵ روز درد را در افراد مبتلا به ورم روده کاهش می دهد و باعث کارکرد بهتر شکم می شود. 

افسردگی: تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف بادرنجبویه به همراه پودر تخم بارور باعث بهبود علایم افسردگی در مقایسه با مصرف پودر تخم بارو به تنهایی نمی شود.

بی قراری: تحقیقات اولیه نشان می دهند که مصرف ۱-۲ قرص، یک یا دو بار در روز از فرآورده حاوی ۸۰ میلی گرم بادرنجبویه و ۱۶۰ میلی گرم سنبل الطیب  (Euvegal forte, Schwabe Pharmaceuticals) ممکن است سبب کاهش علایم بی قراری در کودکان زیر ۱۲ سال که علایم بی قراریشان شدید است، بشود. 

سندروم روده تحریک پذیر: تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف ۳۰ قطره از فرآورده حاوی بادرنجبویه، نعنا و گیشنیز، ۳ بار در روز و به مدت ۸ هفته، علاوه بر درمان استاندارد، شکم درد برخی دیگر از علایم سندروم روده تحریک پذیر را کاهش می دهد. 

اختلال جسمانی سازی ( نوعی اختلال فکری که منجر به درد جسمانی می شود): فرآورده ای حاوی سنبل الطیب، گل ساعتی، بادرنجبویه به بهبود علایم اضطراب و افسردگی در افراد مبتلا به این اختلال کمک می کند. 

سایر مواردی که نیاز به مدارک بیشتر جهت اثبات اثربخشی دارند: 

• کاهش اشتها
• شکم در همراه با نفخ
• گرفتگی عضلانی
• نوعی بیماری تیروییدی به نام گریوز
• تحریک خون ریزی قاعدگی
• اختلالات زنانه
• سردرد
• دندان درد
• تومور
• گزش حشره
• هیستری
• بیش فعالی

مصرف بادرنجبویه در مقادیر غذایی احتمالا بی خطر باشد. مصرف آن در مقادیر دارویی و برای کوتاه مدت، بصورت خوراکی و بصورت موضعی ممکن است بی خطر باشد. بادرنجبویه در تحقیقات تا ۴ ماه بدون خطر استفاده شده است. اطلاعات کافی در خصوص ایمنی مصرف آن در طولانی مدت موجود نیست. 

مصرف خوراکی بادرنجبویه می تواند عوارض جانبی از قبیل افزایش اشتها، تهوع، استفراغ، درد شکمی، گیجی و خس خس سینه ایجاد کند. 

مصرف پوستی بادرنجبویه ممکن است سبب تحریک پوستی و افزایش علایم تبخال شود. 

توصیه ها و هشدارهای مخصوص: 

بارداری و شیردهی: اطلاعات کافی در خصوص ایمنی مصرف بادرنجبویه در دوران بارداری و شیردهی موجود نیست. بهتر است احتیاط کنید و از مصرف آن اجتناب کنید. 

نوزادان و کودکان: مصرف خوراکی بادرنجبویه به مدت ۱ ماه ممکن است بی خطر باشد. 

دیابت: بادرنجبویه ممکن است سبب افت قند خون در افراد مبتلا به دیابت شود. در صورت ابتلا به دیابت و مصرف بادرنجبویه، بیمار جهت علایم افت قند خون مورد پایش قرار گیرد و قند خون آن به دقت کنترل شود. 

جراحی: ترکیب بادرنجبویه با داروهایی که قبل از عمل و در طول آن استفاده می شوند، ممکن است سبب خواب آلودگی بیش از حد شود. مصرف بادرنجبویه را حداقل ۲ هفته قبل از جراحی قطع کنید.

بیماری تیروییدی: بادرنجبویه مصرف نکنید. این نگرانی وجود دارد که بادرنجبویه ممکن است سبب تغییر کارکرد تیرویید شود، سطح هورمون های تیروییدی را کاهش دهد و با درمان جایگزینی هورمونی تداخل ایجاد کند. 

تداخلات حد متوسط: در خصوص این دسته از ترکیب دارویی هوشیار باشید: 

داروهای آرام بخش (داروهای سرکوب کننده سیستم عصبی مرکزی): بادرنجبویه ممکن است سبب گیجی و خواب آلودگی شود. داروهای آرام بخش نیز سبب گیجی و خواب آلودگی می شوند. مصرف همزمان این گیاه و داروها ممکن است سبب گیجی و خواب آلودگی بیش از حد شود. 

برخی از داروهای آرام بخش شامل موارد زیر می باشند: 

کلونازپام، لورازپام، فنوباربیتال، زولپیدم،...