آرتیشوک (کنگر فرنگی*

آرتیشوک یک گیاه است که از برگ، ساقه و ریشه آن عصاره تهیه می شود. عصاره حاوی غلظت بالاتری از مواد موجود در گیاه می باشد. از عصاره جهت تهیه دارو استفاده می شود. 

آرتیشوک جهت تحریک ترشح صفرا استفاده می شود. به کاهش علایم سوزش معده و سردردهای ناشی از مصرف الکل کمک می کند. آرتیشوک جهت سندروم روده تحریک پذیر، بالا بودن کلسترول، مشکلات کلیوی، کم خونی، احتباس مایعات، التهاب مفاصل، عفونت مثانه، مشکلات کبدی مثل هپاتیت سی استفاده می شود. 

برخی از مردم آرتیشوک را جهت درمان مار گزیدگی، پیشگیری از سنگ کیسه صفرا، کاهش فشار خون، افت قند خون، جهت افزایش ادرار، به عنوان تونیک و محرک استفاده می شود. 

در غذا، برگ آرتیشوک و عصاره آن جهت طعم دهنده نوشیدنی استفاده می شود. آرتیشوک حاوی سینارین و کلروژنیک اسید می باشد که برخی اوقات به عنوان شیرین کننده استفاده می شود. 

چگونه عمل می کند؟

آرتیشوک حاوی موادی می باشد که تهوع، استفراغ، اسپاسم و نفخ را کاهش می دهد. این مواد به کاهش کلسترول و محافظت از کبد نیز کمک می کنند. 

آرتیشوک ممکن است در موارد زیر موثر باشد: 

سوهاضمه: تحقیقات نشان می دهد که مصرف خوراکی عصاره آرتیشوک علایم سوهاضمه مثل تهوع، استفراغ، نفخ و درد شکمی را برطرف می کند. علایم بهبودی ۲ تا ۸ هفته پس از شروع درمان ظاهر می شود. 

بالا بودن کلسترول: تحقیقات نشان می دهد که مصرف خوراکی عصاره آرتیشوک اندکی کلسترول و LDL را در افراد مبتلا به کلسترول بالا کاهش می دهد. بهبودی ۶ تا ۱۲ هفته پس از آغاز درمان ظاهر می شود. تحقیقات موجود بر روی سینارین (ماده موثره موجود در آرتیشوک) نتایج متناقضی را نشان می دهند. نوشیدن آب ارتیشوک سطح کلسترول را تغییری نمی دهد. حتی آب آرتیشوک ممکن است سطح تری گلیسیرید را افزایش دهد. 

آرتیشوک ممکن است در موارد زیر موثر نباشد:

سردرد ناشی از مصرف الکل: تحقیقات نشان می دهند که مصرف خوراکی عصاره آرتیشوک از سردرد ناشی از مصرف الکل جلوگیری نمی کند. 

شواهد کافی جهت مصرف آرتیشوک در موارد زیر موجود نیست و نیاز به مدارک بیشتری جهت اثبات اثربخشی آن در این موارد می باشد: 

هپاتیت سی: تحقیقات نشان می دهند که مصرف خوراکی عصاره آرتیشوک اثری بر سلامتی کبد در افراد مبتلا به هپاتیت سی ندارد. 

بالا بودن فشار خون: تحقیقات نشان می دهد که مصرف کپسول عصاره تغلیظ شده آرتیشوک به مدت ۱۲ هفته، فشار خون را اندکی در افراد مبتلا به پرفشاری خون کاهش می دهد. 

سندروم روده تحریک پذیر: تحقیقات نشان می دهد که مصرف خوراکی عصاره آرتیشوک، علایم سندروم روده تحریک پذیر مثل درد معده، گرفتگی، نفخ، یبوست و سوزش معده را برطرف می کند. 

سایر مواردی که نیاز به مدارک بیشتر جهت اثبات اثربخشی آرتیشوک دارند: 

• کم خونی
• التهاب مفاصل
• مشکلات کلیه
• مشکلات کبدی
• پیشگیری از سنگ کیسه صفرا
• مار گزیدگی
• احتباس مایعات 

مصرف آرتیشوک در مقادیر موجود در رژیم غذایی احتمالا بی خطر است. 

مصرف خوراکی آرتیشوک به عنوان دارو ممکن است بی خطر باشد. در تحقیقات نشان داده شده است که آرتیشوک بدون خطر تا ۲۳ ماه استفاده شده است. 

در برخی از افراد، آرتیشوک عوارض جانبی از قبیل نفخ، معده درد و اسهال ایجاد می کند. همچنین ممکن است واکنش های حساسیتی ایجاد کند. افراد حساس به گیاهانی مثل گل همیشه بهار و گل مینا، بیشتر در معرض بروز واکنش های حساسیتی هستند. 

توصیه ها و هشدارهای مخصوص: 

بارداری و شیردهی: اطلاعات کافی قابل اعتماد در خصوص ایمنی مصرف آرتیشوک در دوران بارداری و شیردهی موجود نیست. بهتر است احتیاط کنید و از مصرف آن اجتناب کنید. 

انسداد مجاری صفراوی: این نگرانی وجود دارد که آرتیشوک از طریق افزایش ترشح صفرا، ممکن است انسداد مجاری صفراوی را بدتر کند. در صورت ابتلا به این بیماری، قبل از مصرف آرتیشوک با پزشک خود مشورت کنید. 

حساسیت به ابروسیا و گیاهان مشابه: آرتیشوک ممکن است باعث بروز واکنش های حساسیتی در افراد حساس به گیاهان خانواده کمپوزیته/کاسنیان شود. اعضای این خانواده شامل ابروسیا، گل همیشه بهار، گل مینا و گل داوودی می باشد. در صورتی که به هر یک از اعضای این خانواده حساس هستید، قبل از مصرف آرتیشوک با پزشک خود مشورت کنید. 

سنگ کیسه صفرا: آرتیشوک ممکن است از طریق افزایش صفرا، سنگ کیسه صفرا را بدتر کند. 

در حال حاضر اطلاعات کافی در خصوص تداخلات آرتیشوک موجود نیست.