اکالیپتوس

اکالیپتوس یک درخت است. از برگ خشک آن و روغن آن جهت تهیه دارو استفاده می شود. 

مردم اکالیپتوس را در شرایط مختلفی از قبیل آسم، برونشیت، التهاب لثه و تشکیل پلاک دندانی، شپش سر، قارچ ناخن انگشت پا و شرایط دیگر استفاده می شود. البته هیچ مدرک علمی جهت اثبات اثربخشی آن در این موارد وجود ندارد. 

چگونه کار می کند؟

برگ اکالیپتوس حاوی مواد شیمیایی می باشد که ممکن است به کنترل قند خون کمک کند. همچنین حاوی مواد شیمیایی می باشد که ممکن است اثرات ضد باکتری و ضد قارچی داشته باشند. روغن اکالیپتوس حاوی موادی است که به کنترل درد و التهاب کمک می کند. همچنین ممکن است مواد شیمیایی را که آسم ایجاد می کنند، مهار کند. 

شواهد کافی جهت اثبات اثربخشی اکالیپتوس در موارد زیر موجود نیست و نیاز به مدارک بیشتری جهت اثبات اثربخشی آن در موارد زیر می باشد: 

آسم: تحقیقات اولیه نشان داده اند که اکالیپتول، ماده شیمیایی موجود در اکالیپتوس، ممکن است بتواند موکوز را در افراد مبتلا به آسم تجزیه کند. برخی از افراد مبتلا به آسم شدید، قادر بودند دز داروهای استروئیدی خود را با مصرف اکالیپتول کمتر کنند. اما بدون تجویز پزشک خود و پایش توسط او، از انجام چنین تغییری اجتناب کنید. 

برونشیت: برخی از تحقیقات نشان داده اند که مصرف خوراکی فرآورده مخصوص حاوی اکالیپتول(ماده شیمیایی موجود در اکالیپتوس) و عصاره کاج و لیمو به مدت حداقل ۲ هفته علایم برونشیت را کمتر می کند و احتمال شدت یافتن بیماری را کمتر می کند. 

پلاک دندانی: تحقیقات اولیه نشان داده اند که جویدن آدامس حاوی ۰/۳% تا ۰/۶% عصاره اکالیپتوس احتمال تشکیل پلاک دندانی را در برخی از افراد کاهش داده است. 

التهاب لثه: تحقیقات اولیه نشان داده اند که جویدن آدامس حاوی ۰/۴% تا ۰/۶% عصاره اکالیپتوس می تواند التهاب لثه را کمتر کند. 

بوی بد دهان: تحقیقات اولیه نشان داده اند که جویدن آدامس حاوی ۰/۴% تا ۰/۶% عصاره اکالیپتوس می تواند بوی بد دهان را کمتر کند. 

شپش سر: تحقیقات اولیه نشان می دهند که مصرف روغن اکالیپتوس و روغن درخت چای به اندازه مصرف روغن درخت چای، روغن اسطوخدوس، بنزیل الکل، روغن معدنی و تری اتانول آمین در رفع شپش سر موثر نمی باشد. 

سردرد: تحقیقات اولیه نشان داده اند که مصرف فرآورده ترکیبی حاوی روغن اکالیپتوس، روغن نعنا و اتانول بر سر درد را در افراد دارای سردرد کاهش نمی دهد. البته این فرآورده ممکن است به این افراد کمک کند که آرام تر باشند و بهتر فکر کنند. 

سایر مواردی که نیاز به مدارک بیشتر جهت اثبات اثربخشی دارند: 

خشک شدن و گرفتگی بینی، زخم، سوختگی، جوش، خون ریزی لثه، بیماری مثانه، دیابت، تب، آنفولانزا، مشکلات کبد و کیسه صفرا، کاهش اشتها. 

مصرف برگ اکالیپتوس در مقادیر اندک موجود در رژیم غذایی احتمالا بی خطر باشد. اطلاعات کافی در خصوص ایمنی مصرف آن در مقادیر بیشتر وجود ندارد. 

مصرف خوراکی اکالیپتول (ماده شیمایی موجود در روغن اکالیپتوس) به مدت ۱۲ هفته بی خطر می باشد. 

مصرف روغن اکالیپتوس رقیق نشده بر روی پوست ممکن است خطرناک باشد. 

مصرف روغن اکالیپتوس رقیق نشده بصورت خوراکی احتمالا خطرناک باشد. خوردن ۳/۵ میلی لیتر روغن رقیق نشده می تواند کشنده باشد. علایم مسمومیت با اکالیپتوس شامل معده درد، سوزش، سرگیجه، ضعف عضلانی، تنگ شدن مردمک چشم، احساس خفگی می باشد. همچنین روغن اکالیپتوس می تواند تهوع، استفراغ و اسهال ایجاد کند. 

توصیه ها و هشدارهای مخصوص: 

بارداری و شیردهی: مصرف اکالیپتوس در مقادیر موجود در رژبم غذایی احتمالا در زنان باردار و شیرده بی خطر باشد. البته روغن اکالیپتوس نباید مصرف شود، زیرا اطلاعات کافی در خصوص ایمنی مصرف آن در این دوران موجود نیست. 

کودکان: اکالیپتوس احتمالا در کودکان خطرناک باشد. نباید بصورت خوراکی یا پوستی استفاده شود. اطلاعات کافی در خصوص ایمنی مصرف برگ اکالیپتوس در کودکان موجود نیست. بهتر است از مصرف آن در مقادیری بیش از مقادیر موجود در غذا اجتناب شود. 

حساسیت-متقاطع: روغن اکالیپتوس و روغن درخت چای حاوی ترکیبات مشابه بسیاری است. بسیاری از افراد حساس به روغن اکالیپتوس، ممکن است به روغن درخت چای و سایر روغن های اسانس دار حساس باشند.

دیابت: تحقیقات اولیه نشان می دهد که برگ اکالیپتوس ممکن است قند خون را کاهش دهد. این نگرانی وجود دارد که مصرف همزمان اکالیپتوس و داروهای ضد دیابت سبب افت شدید قند خون شود. در صورت مصرف همزمان بایستی قند خون به دقت مورد پایش قرار گیرد. 

جراحی: از آنجایی که اکالیپتوس قند خون را تحت تاثیر قرار می دهد، این نگرانی وجود دارد که ممکن است کنترل قند خون پس از جراحی را مشکل کند. بنابرین از مصرف اکالیپتوس حداقل ۲ هفته قبل از جراحی اجتناب کنید. 

تداخلات متوسط: در خصوص این دسته از تداخلات دارویی هوشیار باشید: 

سوبسترای CYP1A2: برخی از داروها توسط کبد شکسته می شوند و تغییر می یابند. روغن اکالیپتوس ممکن است سرعت شکست این داروها توسط کبد را تغییر دهد. مصرف روغن اکالیپتوس به همراه داروهایی که توسط کبد شکسته می شوند، می تواند باعث افزایش اثرات این داروها و عوارض جانبی آنها شود. قبل از مصرف روغن اکالیپتوس با پزشک یا داروساز خود در خصوص مصرف هر گونه از این داروها مشورت کنید. 

برخی از داروهای این دسته شامل موارد زیر می باشند: 

آمی تریپتیلین، هالوپریدول، اندنسترون، پروپرونالول، تئوفیلین، وراپامیل و ...

سوبسترای CYP2C19: برخی از داروها توسط کبد شکسته می شوند و تغییر می یابند. روغن اکالیپتوس ممکن است سرعت شکست این داروها توسط کبد را تغییر دهد. مصرف روغن اکالیپتوس به همراه داروهایی که توسط کبد شکسته می شوند، می تواند باعث افزایش اثرات این داروها و عوارض جانبی آنها شود. قبل از مصرف روغن اکالیپتوس با پزشک یا داروساز خود در خصوص مصرف هر گونه از این داروها مشورت کنید. 

برخی از داروهای این دسته شامل موارد زیر می باشند: 

دیکلوفناک، ایبوپروفن، ملوکسیکام، پیروکسیکام، سلکسیب، آمی تریپتیلین، وارفارین، گلیپیزاید، لوزارتان و ...

سوبسترای CYP3A4: برخی از داروها توسط کبد شکسته می شوند و تغییر می یابند. روغن اکالیپتوس ممکن است سرعت شکست این داروها توسط کبد را تغییر دهد. مصرف روغن اکالیپتوس به همراه داروهایی که توسط کبد شکسته می شوند، می تواند باعث افزایش اثرات این داروها و عوارض جانبی آنها شود. قبل از مصرف روغن اکالیپتوس با پزشک یا داروساز خود در خصوص مصرف هر گونه از این داروها مشورت کنید. 

برخی از داروهای این دسته شامل موارد زیر می باشند: 

لووستاتین، کتوکونازول، ایتراکونازول، فکسوفنادین، تریازولام و ...

داروهای ضد دیابت: عصاره برگ اکالیپتوس ممکن است قند خون را کاهش دهد. داروهای ضد دیابت نیز ممکن است قند خون را کاهش دهند. مصرف همزمان عصاره برگ اکالیپتوس به همراه داروهای ضد دیابت ممکن است سبب افت شدید قند خون شود. قند خون خود را به دقت پایش کنید. ممکن است نیاز به تغییر دز داروی ضد دیابت باشد. 

برخی از داروهای ضد دیابت موارد زیر هستند: 

گلیمپیراید، گلیبوراید، انسولین، پیوگلیتازون، روزیگلیتازون، کلروپروپامید، گلیپیزاید، تولبوتاماید و ...