آمینو اسید شاخه دار

آمینو اسیدهای شاخه دار مواد مغذی ضروری هستند که از پروتیین موجود در مواد غذایی مثل مواد گوشتی، محصولات لبنی و بقولات تامین می شوند. لوسین، ایزولوسین و والین از این دسته آمینواسیدها هستند. آمینواسیدهای شاخه دار به عنوان دارو نیز استفاده می شوند. 

آمینو اسید شاخه دار در موارد زیر استفاده می شود: 

اسکلروز جانبی آمیوتروفیک، اختلالات مغزی به دلیل بیماری کبدی (انسفالوپتی کبدی مزمن، انسفالوپتی کبدی نهفته)، اختلال حرکتی به نام دیسکینزی تاخیری، نوعی بیماری وراثتی به نام مک آردل، تحلیل نخاعی-مخچه ای، کاهش اشتها در بیماران مسن مبتلا به نارسایی کلیوی، بیماران سرطانی. 

آمینو اسید شاخه دار همچنین جهت جلوگیری از تحلیل عضلانی در بیماران بستری استفاده می شود. 

برخی از مردم آمینواسید شاخه دار را جهت پیشگیری از خستگی و بهبود تمرکز استفاده می کنند. 

ورزشکاران آمینواسید شاخه دار را جهت بهبود کارایی ورزشی و جلوگیری از تحلیل عضلانی در هنگام انجام ورزش های سنگین استفاده می کنند. 

اعضای تیم سلامت آمینواسید شاخه دار را بصورت تزریق داخل وریدی جهت تورم ناگهانی مغزی به دلیل بیماری کبدی (انسفالوپتی کبدی شدید) استفاده می شود. همچنین بصورت تزریقی بعد از شرایط استرسی شدید مثل آسیب شدید یا عفونت منتشره استفاده می شود. 

چگونه عمل می کند؟

آمینو اسید شاخه دار محرک ساخت پروتئین می باشد و احتمالا از تحلیل عضلانی جلوگیری می کند. آمینو اسید شاخه دار از انتقال پیام اشتباه در سلول های عصبی افراد مبتلا به بیماری کبدی پیشرفته، جنون، دیسکینزی تاخیری، بی اشتهایی عصبی جلوگیری می کند. 

آمینو اسیدهای شاخه دار ممکن است در موارد زیر موثر باشد: 

بی اشتهایی عصبی: به نظر می رسد مصرف خوراکی آمینواسید شاخه دار بی اشتهایی عصبی را کاهش می دهد و و باعث بهبود وضعیت تغذیه ای در افراد مسن دارای سو تغذیه می شود. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مصرف خوراکی  آمینواسید شاخه دار ممکن است در درمان بی اشتهایی عصبی وابسته به سرطان و بیماری کبدی موثر باشد. 

نارسایی مغزی به دلیل بیماری کبدی: با وجود اینکه نتایج تحقیقات در خصوص اثر آمینواسید شاخه دار در این مورد متناقض است، بسیاری از تحقیقات نشان می دهند که مصرف خوراکی آمینواسید شاخه دار سبب بهبود کارکرد مغزی و کبدی در این دسته از افراد می شود. 

جنون: به نظر می رسد مصرف نوشیدنی حاوی آمینواسید های شاخه دار لوسین، ایزولوسین و والین به کاهش علایم جنون کمک می کند. 

تحلیل عضلانی: مصرف آمینو اسیدهای شاخه دار ممکن است به کاهش تحلیل عضلانی در هنگام ورزش کمک کند. 

اختلال حرکتی به نام دیسکینزی تاخیری: مصرف خوراکی آمینواسید شاخه دار علایم دیسکینزی تاخیری را کاهش می دهد. 

آمینو اسید شاخه دار احتمالا در موارد زیر موثر نیست: 

اسکلروز آمیوتروفیک جانبی (بیماری گریگ): تحقیقات اولیه نتایج قابل قبولی در خصوص اثربخشی آمینواسید شاخه دار در این اختلال نشان می دهد، اما نتایج تحقیقات اخیر چنین اثری را اثبات نمی کند. در واقع مصرف آمینو اسید شاخه دار ممکن است کارایی ریه را کم کند و سبب افزایش خطر مرگ در این دسته از افراد می شود. 

شواهد کافی جهت مصرف آمینواسید شاخه دار در موارد زیر موجود نیست و نیاز به مدارک بیشتری جهت اثبات اثربخشی آن در این موارد می باشد: 

بیماری کبدی ناشی از مصرف الکل: تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف روزانه آمینو اسید شاخه دار به همراه رژیم غذایی کنترل شده، خطر مرگ را در افراد مبتلا به بیماری کبدی ناشی از مصرف الکل کاهش نمی دهد.

کارایی ورزشی: نتایج متناقضی در خصوص اثربخشی آمینو اسید شاخه دار در کارایی ورزشی  وجود دارد. بسیاری از تحقیقات نشان می دهند که مصرف آمینو اسید شاخه دار سبب بهبود کارایی ورزشی و توانایی ورزشکاران نمی شود. البته سایر تحقیقات نشان می دهند که خستگی و درد عضلانی وابسته به ورزش را کاهش می دهد. 

دیابت: تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف کربوهیدرات و مخلوط آمینو اسید /پروتئین ممکن است پاسخ به انسولین را در افراد مبتلا به دیابت بهبود ببخشد. البته مشخص نیست که آیا مصرف آمینواسید شاخه دار اثر مشابه دارد یا نه. 

سرطان کبد: تحقیقات نشان می دهد که مصرف روزانه حاوی آمینو اسید شاخه دار به مدت ۱ سال احتمال بهبودی را بعد از برداشتن کبد سرطانی افزایش نمی دهد. 

سیروز کبدی: مشخص نیست که آیا مصرف آمینواسید شاخه دار در افراد مبتلا به سیروز کبدی مفید است یا نه. تحقیقات اولیه نشان می دهد که مفید نمی باشد. البته تحقیقاتی وجود دارد که نشان می دهد که نشان می دهد مصرف آمینو اسید شاخه دار ممکن است سبب بهبود کیفیت زندگی در افراد مبتلا به سیروز کبدی شود. 

اختلال ژنتیکی به نام فنیل کتونوری: مصرف آمینو اسید شاخه دار به مدت ۶ ماه سبب بهبود توجه در کودکان مبتلا به فنیل کتونوری می شود. 

تحلیل نخاعی-مخچه ای: نتایج تحقیقات در خصوص آمینواسید شاخه دار بر افراد مبتلا به تحلیل نخاعی-مخچه ای وجود دارد. برخی از تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف خوراکی این دسته از آمینواسیدها ممکن است سبب بهبود برخی از علایم تحلیل نخاعی-مخچه ای شود. البته سایر تحقیقات نشان می دهند که آمینواسید شاخه دار اثری بر کنترل عضلانی در این دسته از افراد ندارد. 

پبشگیری از خستگی

بهبود تمرکز

پیشگیری از تحلیل عضلانی در افراد بستری 

تزریق داخل وریدی آمینو اسید شاخه دار توسط اعضای تیم سلامت احتمالا بی خطر باشد. 

مصرف خوراکی آمینو اسید شاخه دار ممکن است بی خطر باشد. برخی از عوارض جانبی از قبیل خستگی و اختلال در جهت یابی ممکن است رخ دهد. آمینو اسیدهای شاخه دار بایستی با احتیاط قبل از فعالیت هایی وابسته به جهت یابی سیستم حرکتی، مثل رانندگی، استفاده شوند. 

توصیه ها و هشدارهای مخصوص: 

بارداری و شیردهی: اطلاعات کافی قابل اطمینان در خصوص ایمنی مصرف آمینواسیدهای شاخه دار در دوران بارداری و شیردهی موجود نیست. بهتر است احتیاط کنید و از مصرف آن اجتناب شود. 

کودکان: مصرف خوراکی آمینو اسید شاخه دار برای کوتاه مدت در کودکان ممکن است بی خطر باشد. 

اسکلروز جانبی آمیوتروفیک: نارسایی ریوی و نرخ بالاتری از مرگ و میر در افراد مبتلا به اسکلروز جانبی آمیوتروفیک که آمینو اسید شاخه دار مصرف کرده اند، دیده شده است. در صورت ابتلا به این بیماری از مصرف این آمینو اسیدها اجتناب شود، تا اطلاعات بیشتری حاصل شود. 

ادرار شربت افرا: افزایش مصرف آمینو اسیدهای شاخه دار می تواند منجر به تشنج، عقب ماندگی ذهنی و جسمی شود. در صورت داشتن این شرایط از مصرف آمینو اسید شاخه دار اجتناب شود. 

مصرف مزمن الکل: مصرف غذایی آمینواسیدهای شاخه دار در افراد الکلی در ارتباط با بیماری کبدی می باشد که خود موجب آسیب مغزی (انسفالوپتی کبدی) می شود. 

پایین بودن قند خون در نوزادان: مصرف نوعی آمینواسید شاخه دار به نام لوسین منجر به افت قند خون در نوزادان مبتلا به هیموگلیسمی بدون علت می شود. برخی از تحقیقات نشان می دهند که آمینو اسید شاخه دار سبب تحریک پانکراس در ترشح انسولین و در نتیجه افت قند خون می شود. 

جراحی: آمینو اسید شاخه دار ممکن است قند خون را تحت تاثیر قرار دهد و با کنترل قند خون در هنگام جراحی و پس از آن تداخل ایجاد کند. از مصرف آن حداقل ۲ هفته قبل از جراحی اجتناب کنید. 

تداخلات حد متوسط:در خصوص این ترکیب دارویی هوشیار باشید: 

لوودوپا: آمینواسید شاخه دار ممکن است سبب کاهش جذب لوودوپا شود. بنابرین ممکن است موجب کاهش اثربخشی لوودوپا شود. از مصرف همزمان امینو اسید شاخه دار و لوودوپا اجتناب کنید. 

داروهای ضد دیابت: امینواسید شاخه دار ممکن است سبب کاهش قند خون شود. داروهای ضد دیابت نیز جهت کاهش قند خون استفاده می شوند. مصرف همزمان آمینو اسید شاخه دار و داروهای ضد دیابت ممکن است سبب افت شدید قند خون شود. قند خون خود را به دقت کنترل کنید. ممکن است نیاز به تغییر دز داروهای ضد دیابت باشد. 

تداخلات ضعیف: مراقب این دسته ترکیب دارویی باشید: 

دیازوکساید: امینو اسید شاخه دار جهت ساخت پروتئین در بدن استفاده می شود. مصرف همزمان دیازوکساید و آمینواسید شاخه دار ممکن است سبب کاهش اثرات آمینو اسید شاخه دار در ساخت پروتئین شود. نیاز به اطلاعات بیشتر جهت ارزیابی این تداخل می باشد. 

داروهای ضد التهاب (کورتیکواستروییدها): امینو اسید شاخه دار جهت ساخت پروتئین در بدن استفاده می شود. مصرف همزمان داروهای گلوکوکورتیکوییدی و آمینواسید شاخه دار ممکن است سبب کاهش اثرات آمینو اسید شاخه دار در ساخت پروتئین شود. نیاز به اطلاعات بیشتر جهت ارزیابی این تداخل می باشد. 

هورمون تیروییدی: آمینواسیدهای شاخه دلر به ساخت پروتئین کمک می کند. برخی از داروهای تیروییدی سبب کاهش سرعت شکست آمینو اسیدهای شاخه دار می شوند. البته اطلاعات بیشتری مورد نیاز است تا اهمیت این تداخل مشخص شود.