گل گاوزبان

گل‌گاو‌زبان یک نوع گیاه است. از گل، برگ و روغن دانه‌ برای ساخت دارو استفاده می‌شود.

روغن دانه گل‌گاو‌زبان برای اختلالات پوستی از جمله اگزما (درماتیت (التهاب پوستی) آتوپیک)، درماتیت شوره‌ای و درماتیت عصبی استفاده می‌شود. این گیاه همچنین برای رماتیسم مفصلی (RA)، ورم لثه، استرس، سندرم پیش‌قاعدگی (PMS)، دیابت، اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD)، سندرم پریشانی تنفسی حاد (ARDS)، اعتیاد به نوشیدن الکل، درد و ورم (التهاب)، آسم و جلوگیری از بیماری‌های قلبی و سکته استفاده می‌شود. بعضی مواقع از مقادیر کم روغن این گیاه در فرمول بچه برای مهیا کردن اسیدچرب مورد نیاز برای بهبود نمو نوزادان نارس استفاده می‌شود.

از گل‌‌ و برگ گل‌گاوزبان برای تب، سرفه و افسردگی استفاده می‌شود.

گل‌گاوزبان همچنین برای یک نوع مشکل هورمونی به نام کمبود آدرنالین، برای تصفیه خون، افزایش جریان ادرار، جلوگیری از التهاب شش‌ها، به عنوان آرامبخش و افزایش عرق استفاده می‌شود. همچنین در افزایش تولید شیر مادر و درمان برونشیت و سرماخوردگی کاربرد دارد.

گل‌گاوزبان به صورت موضعی (روی پوست) برای درماتیت شوره‌ای نوزادان و همچنین در پانسمان کردن برای نرم کردن پوست استفاده می‌شود.

در غذا، ازن از این گیاه در سالاد و سوپ استفاده می‌شود.

در صنعت تولید، از گل‌گاوزبون برای ساخت محصولات پوستی استفاده می‌شود.

چگونه عمل می‌کند؟

روغن دانه گل‌گاوزبان حاوی اسیدچربی به نام گاما نوکلئیک اسید (GLA) می‌باشد که به نظر می‌رسد این اسیدچرب دارای اثرات ضدالتهابی باشد. گل‌های گل‌گاوزبان ممکن است اثرات آنتی‌اکسیدانی داشته باشند.

امکان دارو موثر باشد برای: 

• بهبود عملکرد شش‌ها در بیماران با وضعیت بحرانی: مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد وقتی روغن دانه گل‌گاوزبان همراه با ایکوزاپتانوییک اسید (EPA) خورده شود، ممکل است باعث کاهش تعداد روزهایی که بیمار باید در قسمت مراقبت‌های ویژه (ICU) بماند شده و همچنین باعث کاهش مدت زمانی که بیمارِ مبتلا به سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS) نیاز به دستگاه تنفسی دارد شود.
• رشد و نمو نوزادان نارس: به نظر می‌رسد فرمول بچه‌ای که حاوی اسیدچرب روغن گل‌گاوزبان و روغن ماهی باشد باعث بهبود رشد و نمو سیستم عصبی نوزادان زودرس، به خصوص در پسر‌ها می‌شود.
• رماتیسم مفصلی (RA): مدارکی وجود دارد که مصرف روغن دانه این گیاه همراه با ضددردهای سنتی یا داروهای ضدالتهاب ممکن است علائم رماتیسم مفصلی را طی دوره درمان ۶ هفته ای کاهش دهد. به نظر می‌رسد این بهبود تا ۲۴ هفته باقی خواهد ماند. میزان بهبود یافتن به وسیله کاهش در تعداد و شدت مفاصل شکننده (نازک) و ملتهب محاسبه می‌شود.

امکان دارد غیرموثر باشد برای:

• خارش، قرمزی پوست (اگزما): به نظر نمی‌رسد خوردن روغن دانه گل‌گاوزبان باعث بهبود اگزما در بزرگسالان و کودکان شود.

اطلاعات ناکافی برای:

• آسم:  تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مصرف روغن دانه گل‌گاوزبان روزانه به مدت ۱۲ ماه، علائم آسم را بهبود نمی‌بخشد.
• یک عارضه دهانی (دندان) به نام پریودنتیت: تحقیقات اولیه نشان می‌دهد مصرف روغن دانه این گیاه روزانه به مدت ۱۲ هفته باعث بهبود التهاب لثه‌ها شده، اما باعث کاهش پلاک دندان در افراد مبتلا به پریودنتیت نمی‌شود.
• عارضه پوستی در نوزادان: مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف موضعی روغن دانه این گیاه ممکن است برای درماتیت شوره‌ای نوزادان کمک‌کننده باشد. به نظر می‌رسد در طی ۱ تا ۳ هفته باعث درمان این عارضه شود.
• سندرم پیش‌قاعدگی (PMS)
• دیابت
• اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD)
• اعتیاد به نوشیدن الکل
• بیماری‌های قلبی
• سکته قلبی
• تب
• سرفه
• افسردگی
• خشکی پوست
• آرتروز
• از بین رونده درد (مسکن)
• التهاب سیاهرگ‌ها (فلابیت)
• اختلالات یائسگی
• احتباس مایعات
• سایر شرایط

مدارک بیشتری نیاز است تا بتوان این گیاه را برای موارد استفاده ذکر شده موثر شمرد.

روغن دانه گل‌گاوزبان وقتی به صورت خوراکی مصرف شده یا به طور مناسب به صورت موضعی روی پوست استفاده شود، امکان دارد بی‌خطر باشد.

روغن دانه این گیاه، وقتی محصولاتِ حاوی ماده شیمیایی خطرناک به نام پیرولیزیدین آلکالوئید (PAs) به صورت خوراکی مصرف شود، احتمالا خطرناک هستند. اعضای گیاه گل‌گاوزبان از جمله برگ، گل و دانه آن می‌تواند حاوی این مواد خطرناک باشد. این مواد (مخصوصا وقتی در دوزهای بالا یا در بازه زمانی طولانی استفاده شود) می‌تواند باعث آسیب به کبد یا ایجاد سرطان شود. فقط از محصولاتی استفاده کنید که تایید شده و عاری از این مواد خطرناک هستند.

توصیه‌های خاص و هشدارهای مصرف:

کودکان: روغن دانه گل‌گاوزبان وقتی به صورت خوراکی و مناسب مصرف شود امکان دارد بی‌خطر باشد اما مصرف محصولات حاوی PA به صورت خوراکی، احتمالا خطرناک هستند.

بارداری و شیردهی: روغن دانه این گیاه در دوران بارداری و شیردهی احتمالا خطرناک است. دوری از محصولاتی که ممکن است حاوی PA باشد به شدت حائز اهمیت می‌باشد. PA برای مادر خطرناک هستند زیرا می‌توانند باعث بروز بیماری‌های جدی کبدی شده و ممکن است باعث بروز سرطان شوند. این مواد همچنین برای جنین نیز خطرناک هستند زیرا ممکن است باعث نقایص دوران حاملگی شوند (و می‌توانند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شوند). محققان مطمئن نیستند که محصولاتی که تایید شده عاری از PA ها هستند، در دوران بارداری و شیردهی امن باشند. بهتر است از مصرف این گیاه در این دوران خودداری شود.

اختلالات خونریزی: نگرانی‌هایی وجود دارد که روغن دانه گل‌گاوزبان ممکن است باعث افزایش مدت زمان خونریزی شده و ریسک ابتلا به کبودی و خونریزی را افزایش دهد. اگر شما مبتلا به اختلالات خونریزی هستید، با احتیاط از این گیاه استفاده کنید.

بیماری‌های کبدی: محصولات گلوگاوزبان حاوی پیرولیزیدین آلکالوئید (PAs) ممکن است باعث بدتر شدن بیماری‌های کبدی شود.

عمل جراحی: گل‌گاوزبان ممکن است ریسک خونریزی در حین جراحی یا بعد از آن را افزایش دهد. از مصرف آن حداقل ۲ هفته قبل از عمل جراحی خودداری کنید.

تداخلات حد متوسط (در صورت مصرف همزمان هوشیار باشید):

• تداخل با داروهایی که متابولیزم داروهای دیگر توسط کبد را افزایش می‌دهند (القا کننده سیتوکروم P450):

گل‌گاوزبان توسط کبد تجزیه می‌شود. بعضی از موادی که از تجزیه روغن دانه گل‌گاوزبان تولید می‌شود می‌تواند مضر باشد. داروهایی که باعث تجزیه روغن دانه گل‌گاوزبان می‌شوند، می‌تواند اثرات سمی مواد شیمیایی در روغن دانه گل‌گاوزبان را افزایش دهند.

• تداخل با داروهایی که سرعت انعقاد (لخته شدن) خون را کاهش می‌دهند (داروهای ضدانعقاد خون):

روغن دانه گل‌گاوزبان ممکن است باعث کاهش سرعت لخته شدن (انعقاد) خون شود. مصرف روغن دانه این گیاه همراه با داروهایی که سرعت انعقاد خون را کاهش می‌دهند ممکن است باعث افزایش احتمال کبودی و خونریزی شود. روغن دانه این گیاه حاوی گاما لینوئیک اسید (GLA) می‌باشد. GLA قسمتی از این گیاه است که مسئولیت کاهش سرعت انعقاد خون را بر عهده دارد.

• تداخل با داروهایی که در هنگام جراحی استفاده می‌شوند (داروهای بیهوشی):

روغن دانه گل‌گاوزبان ممکن است با داروهای مصرفی هنگام جراحی تداخل داشته باشد. حتما با دکتر خود در مورد محصولات طیبیعی که مصرف می‌کنید مشورت کنید. برای اطمینان، حداقل دو هفته قبل از عمل جراحی باید از مصرف روغن این گیاه خودداری کنید.

تداخلات جزیی (درصورت مصرف همزمان مراقب باشید):

• تداخل با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID’s):

‏NSAIDها داروهای ضدالتهابی هستند که برای کاهش درد و ورم استفاده می‌شوند. روغن دانه گل‌گاوزبان نیز به عنوان داروی ضدالتهاب استفاده می‌شود. بعضی مواقع از NSAIDها و روغن این گیاه باهم برای رماتیسم مفصلی استفاده می‌گردد اما به نظر می‌رسد مکانیسم عمل گل‌گاوزبان با NSAIDها متفاوت باشد. بعضی دانشمندان تصور می‌کنند که مصرف NSAIDها همزمان با گل‌گاوزبان ممکن است باعث کاهش اثرگذاری این گیاه شود اما برای اطمینان از صحت این قضیه هنوز بسیار زود می‌باشد.