اسفرزه

اسفرزه گیاهی است که دانه و بخش بیرونی پوشش دهنده ی دانه های آن برای تولید دارو مورد استفاده قرار می گیرد.

اسفرزه به صورت خوراکی به عنوان ملین و نرم کننده مدفوع در افراد مبتلا به هموروئید ،شقاق مقعد و پس از عمل مقعد مورد استفاده قرار می گیرد.

هم چنین این گیاه برای اسهال،سندرم روده تحریک پذیر،زخم های کولیت و اسهال خونی مورد استفاده قرار می گیرد.

دیگر استفاده های این گیاه شامل:زیادی کلسترول خون،پرفشاری خون،بیماری های قلبی،دیابت،سرطان،کاهش وزن،کنترل وزن،بیماری های حاد کلیوی

اسفرزه هم چنین برای کاهش عوارض جانبی داروهای کم کننده وزن مورد استفاده قرار می گیرد.

برخی افراد اسفرزه را روی پوست به عنوان  مرهم روی جوش قرار می دهند.

در صنایع غذایی ،اسفرزه به عنوان غلیظ کننده یا نگه دارنده در برخی دسرهای روزانه یخ شده مورد استفاده قرار می گیرد.

برخی غذاهای حاوی اسفرزه دارای لیبلی هستند که ادعا می کند این غذاها وقتی به عنوان بخشی از رژیم کم چربی مصرف شوند ممکن است  ریسک بیماری های قلبی را کم کند.

سازمان غذا و دارو ی آمریکا به این ادعا اجازه بیان می دهد اگر این غذاها حاوی حداقل 1.7 گرم از اسفرزه در هر وعده باشند.کلمه کلیدی در این ادعا "ممکن"می باشد.این درست است که اسفرزه می تواند به کاهش سطح کلسترول کمک کند اما تاکنون شاهدی وجود نداشته که استفاده از اسفرزه می تواند ریسک بیماری های قلبی پیشرونده را کاهش دهد.

برخلاف اثربخشی در کاهش کلسترول ،اسفرزه تاکنون شامل رویکردهای رژیم درمانی مانند قدم 1 و2  رژیم انجمن بیماری های قلبی امریکا برای درمان کلسترول بالا نبوده است.

بیشتر مطالعات بالینی از یک پودر مخصوص اسفرزه (متاموسیل)یا غذایی حاوی غلاف دانه اسفرزه مانند غله،نان یا اسنک استفاده می کنند.

چگونه عمل می کند؟

غلاف دانه اسفرزه آب را جذب می کند و متورم می شود.در افرادی که یبوست دارند ،این افزایش حجم روده را برای حرکت تحریک می کند.در افرادی که اسهال دارند این گیاه حرکات روده را کم می کند .این حجم می تواند مقدار کلسترولی که به بدن باز میگردد را کاهش دهد. 

موثر برای:

• یبوست:برخی شواهد نشان می دهند که استفاده از اسفرزه به صورت خوراکی ،به تنهایی یا به صورت ترکیبی با دیگر اجزا می تواند باعث رهایی از یبوست و بهبود استحکام مدفوع شود.

احتمالا موثر برای:

• کاهش کلسترول در افراد با کلسترول بالا:استفاده از اسفرزه به صورت خوراکی کلسترول خون را در افراد با کلسترول بالا کاهش می دهد.غلاف دانه یا دانه ی اسفرزه به غذا اضافه شده یا به عنوان یک مکمل جدا در دوز تقریبا 10-12 گرمی ،روزانه در ترکیب با رژیم غذایی پرچربی یا کم چربی می توان سطح کلسترول تام خون را  3% تا 14% و سطح لیپوپروتئین بد خون را 5تا10%پس از 7هفته یا بیشتر کاهش دهد.

**اسفرزه باعث کاهش دیگر چربی های بدن به نام تری گلیسیرید نمی شود.

**دوز پایینتر اسفرزه (کمتر از 6گرم روزانه)احتمالا در کودکان با کلسترول بالا موثر نیست.

**استفاده از اسفرزه  وقتی به رژیم کم چربی ،کم کلسترول  مانند قدم 1 برنامه ملی کلسترول ،اضافه شودهم چنین می تواند باعث کاهش سطح کلسترول بد  به مقدار7تا 15% شود.

**به طور قابل توجهی استفاده از اسفرزه همراه با رژیم کم چربی و کم کلسترول مانند قدم 2 رژیم NCEP ممکن است اثر کمی بر کاهش کلسترول بد بدن داشته باشد.

**اسفرزه احتمالا بر افراد پیر خیلی اثر ندارد.شواهدی وجود دارد که این گیاه کلسترول بد بدن را به درجات کمتری در افراد بالای 60 نسبت به افراد زیر 60 سال کاهش می دهد.

**برخی شواهد نشان می دهند که دانه اسفرزه احتمالا موثرتر از غلاف دانه ی آن برای کاهش کلسترول تام خون و افزایش کلسترول خوب بدن می باشد.

**اسفرزه وقتی به همراه وعده های غذایی مصرف شود بیشترین اثر خود را خواهد داشت.صبحانه ای همراه با اسفرزه می تواند کلسترول تام و کلسترول بد خون را  به ترتیب 5  و19% کاهش دهد.

**شواهدی وجود دارد که استفاده از اسفرزه برای کلسترول بالا می تواند باعث کاهش دوز مصرفی داروهایی که برای پایین آوردن کلسترول استفاده می شوند،شود.برای مثال استفاده از 15 گرم اسفرزه سفید همزمان با 10 میلی گرم سیماواستاتین روزانه کلسترول خون را به اندازه مصرف دوز بالاتر سیماواستاتین(20میلی گرم) پایین می آورد.

**به طور مشابه ترکیب اسفرزه با نصف دوز معمول کلستیپول می تواند به اندازه ی دوز معمول کلستیپول به تنهایی موثر باشد.

**اسفرزه هم چنین احتمالا عوارض جانبی داروهای کلستیپول و کلستیرامین مانند یبوست و درد شکمی را کاهش می دهد.با این وجود دوز داروهایتان را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید.

احتمالا موثر برای:

• دیابت:بیشترین اثر اسفرزه روی سطح قند خون وقتی اتفاق می افتد که اسفرزه با غذا مخلوط یا همراه با آن خورده شود.

علاوه بر این برای کاهش قندخون ،غلاف دانه ی اسفرزه هم چنین قندخون را در افراد مبتلا به دیابت که کلسترول بالایی دارند کاهش می دهد.

دیگر تحقیقات نشان می دهند که اسفرزه می تواند کلسترول تام خون را تا 19% وکلسترول بد خون را تا13%کاهش دهد.

اسفرزه نمی تواند قندخون بعد از وعده غذایی را در افرادی که دیابت ندارند کاهش دهد.

• اسهال:استفاده از اسفرزه به صورت خوراکی احتمالا علائم اسهال را کاهش می دهد.
• هموروئید:استفاده از اسفرزه به صورت خوراکی خونریزی و درد را در افراد مبتلا به هموروئید کاهش می دهد.
• پرفشاری خون:استفاده از اسفرزه به صورت خوراکی به تنهایی یا همراه با پروتئین سویا احتمالا فشارخون را در بزرگسالان کاهش می دهند.
• سندرم روده تحریک پذیر:تمام تحقیقات با این کاربرد موافق نیستند ولی شواهدی وجود دارد که غلاف دانه ی اسفرزه می تواند یبوست را بهتر و دردشکمی،اسهال و به طور کلی حال بیمار را بهبود ببخشد.ممکن است تا 4هفته طول بکشد که بهترین نتیجه به وجود بیاید.
• چاقی:تمام تحقیقات با این کاربرد موافق نیستند ولی شواهدی وجود دارد اسفرزه می تواند وزن بدن و اشتها را در افراد با اضافه وزن و چاقی کاهش دهد.
• درمان عوارض جانبی داروی ارلیستات: استفاده از اسفرزه به همراه هر دوز ارلیستات احتمالا می تواند عوارض این دارو مانند نفخ،صداهای شکم،کرامپ شکمی و کبد چرب بدون علائم کاهش وزن 
• التهاب روده:شواهدی وجود دارد که استفاده از دانه اسفرزه به صورت خوراکی ممکن است برای پیشگیری از عود التهاب روده موثر باشد.اسفرزه سفید هم برای رهایی از این علائم موثر است.

احتمالا ناموثر برای:

• رشد در روده بزرگ و راست روده(آدنوم کولورکتال):استفاده از 3.5 گرم اسفرزه روزانه ریسک آدنوم کولورکتال را کاهش نمی دهد.شواهدی وجود دارد که این گیاه می تواند ریسک عود آدنوم را کاهش دهد،مخصوصا در افرادی که در رژیم غذایی شان بیش از حد کلسیم هست.اگرچه شواهد بیشتری نیاز است تا ارتباط کلسیم و اسفرزه را برای آدنوم کولورکتال مشخص شود.
• بیماری های حاد کلیوی:استفاده از اسفرزه یه صورت خوراکی باعث بهبود این بیماری ها نمی شود.

شواهد ناکافی برای:

• سرطان کولورکتال:تحقیقات روی جمعیت ها نشان می دهد که افرادی از اسفرزه بیشتری در رژیم غذایی شان استفاده می کنند ممکن است شانس کمتری برای سرطان کولورکتال داشته باشند.
• بیماری کوهن:تحقیقات اخیر نشان می دهد که استفاده از اسفرزه سفید روزانه همزمان با پروبیوتیک ها علائم این بیماری را بهبود می بخشد
• توزیع مجدد چربی در افراد مبتلا به ایدز: خوردن رژیم پر فیبر ممکن است از این عارضه در افراد مبتلا به ایدز جلوگیری کند.
• برخی انواع سرطان
• برخی انواع سرطان پوست

شواهد بیشتری مورد نیاز است تا از اسفرزه برای موارد بالا استفاده شود. 

اسفرزه وقتی به صورت خوراکی به همراه مقدار زیاد نوشیدنی مصرف شود در اکثر افراد نسبتا ایمن است.

به همراه 3-5 گرم از غلاف دانه اسفرزه و یا 7گرم از دانه ی آن حداقل 8 آنس(250 گرم)نوشیدنی مصرف کنید.

در برخی افراد اسفرزه ممکن است باعث نفخ،درد شکمی،اسهال،یبوست و تهوع شود.

گزارشاتی مبنی بر این عوارض هم وجود داشته است:سردرد،کمردرد،آبریزش بینی،سرفه، مشکلات سینوسی

برخی افراد می توانند مشکلات آلرژی با اسفرزه داشته باشند.علائم آن مانند :تورم مجرای بینی،عطسه کردن،تورم پلک چشم،کهیر و آسم

برخی افراد می توانند از طریق در تماس قرار گرفتن در برابر آن و یا دوباره مصرف کردن آن به اسفرزه حساس باشند .

اگر با مصرف آن دچار علائمی مانند قرمزی وخارش شدید،تنگی نفس،خس خس کردن،تورم صورت یا بدن،تیرکشیدن قفسه سینه یا گلو و یا از دست دادن هوشیاری  شدید مصرف آن را قطع و اقدامات پزشکی انجام دهید.

ملاحظات و هشدارها:

• بارداری و شیردهی:اسفرزه وقتی به صورت خوراکی مصرف شود نسبتا ایمن ست.
• رشد در روده بزرگ و رکتوم(آدنوم کولورکتال):اسفرزه ممکن است ریسک آدنوم کولورکتال را در افراد با سابقه این بیماری افزایش دهد.افرادی که این بیماری را دارند باید از مصرف آن خودداری کنند.
• دیابت:اسفرزه می تواند قندخون را در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کاهش دهد.مرتبا سطح قندخون خود را مانیتور کنید.ممکن است دوزداروهای معمول ضد دیابت شما نیاز به تغییر داشته باشد.دیگر مراقبت این است که برخی محصولات تجاری  اسفرزه می تواند شامل شکر اضافی باشد که می تواند سطح قندخون بدن را بالا ببرد.
• مشکلات روده ای _معده ای:اگر دچار مدفوع سخت در رکتوم به دلیل یبوست،نازک شدن مجرای گوارشی،انسداد یا وضعیتی که باعث انسداد شود مانند روده اسپاسمی هستید از اسفرزه استفاده نکنید.
• آلرژی:برخی بیماران دارای حساسیت شدید به اسفرزه هستند.این اتفاق بیشتر در افرادی با سابقه برخورد قبلی با این گیاه صورت می گیرد.اگر به این گیاه حساس هستید از مصرف آن خودداری کنید.
• کم فشاری خون:اسفرزه می تواند فشار خون را در افرادی که فشارخون نرمال یا بالا دارند، کاهش دهد.استفاده از این گیاه ممکن است فشارخون را در افراد با فشارخون گایین بیش از حد افت دهد.
• فنیل کتونوریا:برخی محصولات اسفرزه با آسپارتام شیرین شده اند و باید از دسترس بیماران فنیل کتونوری دور باشد.
• عمل جراحی:اسفرزه ممکن است بر سطح قندخون اثر بگذارد  و کنترل قندخون شما را درحین عمل با مشکل روبه رو کند.استفاده از این گیاه را حداقل 2هفته قبل از عمل متوقف کنید.
• مشکلات بلع:اگر دارای مشکلات بلع می باشید از مصرف اسفرزه خودداری کنید.ممکن است ریسک خفه شدن را بالا ببرد.

تداخلات متوسط(هنگام استفاده همزمان هوشیار باشید):

• کاربامازپین:اسفرزه حاوی مقدار زیادی فیبر می باشد.فیبر می تواند چگونگی جذب کاربامازپین به بدن را کاهش دهد.با کاهش جذب این دارو اسفرزه ممکن است اثربخشی این دارو را کاهش  دهد.
• لیتیوم::اسفرزه حاوی مقدار زیادی فیبر می باشد.فیبر می تواند چگونگی جذب لیتیوم به بدن را کاهش دهد.استفاده همزمان اسفرزه با لیتیوم ممکن است اثربخشی این دارو را کاهش دهد.برای جلوگیری از این تداخل اسفرزه را حداقل 1ساعت بعد از لیتیوم میل نمایید.
• داروهای ضددیابت:اسفرزه مکن است قندخون را از طریق کاهش جذب قندغذا کاهش دهد.داروهای ضد دیابت هم چنین قندخون را کاهش می دهند.استفاده از اسفرزه همزمان با این داروها ممکن است قندخون شما را به شدت پایین بیاورد.مرتب قندخونتان را چک کنید،دوز داروهای شما ممکن است نیاز به تغییر داشته باشد.

برخی داروهایی که برای دیابت استفاده می شوند شامل:گلیمپرید،گلیبورید،انسولین،پیوگلی تازون،روزیگلی تازون،کلروپروپامید،گلیپیزید،تولبوتامید و ...

• وارفارین:وارفارین برای کاهش سرعت لخته خون استفاده می شود.برخی افراد نگران این هستند که اسفرزه ممکن است جذب وارفارین و اثربخشی آن را کاهش دهد که این می تواند باعث افزایش ریسک لخته شدن شود.اما اسفرزه احتمالا اثری بر وارفارین و جذب و اثربخشی آن ندارد.

تداخلات جزئی(هنگام استفاده همزمان مراقب باسید)

• دیگوکسین:اسفرزه حاوی مقدار زیادی فیبر است. فیبر می تواند جذب و اثربخشی دیگوکسین را کاهش دهد.به عنوان یک قانون کلی هردارویی که به صورت خوراکی مصرف شودباید 1ساعت قبل  یا 4ساعت بعد از اسفرزه خورده شود تا از این تداخل جلوگیری شود.
• اتینیل استرادیول:اتینیل استرادیول فرمیاز استروژن است که در برخی داروهای استروژن و قرص های کنترل بارداری وجود دارد.برخی افراد نگران این هستند که اسفرزه جذب این دارو را کم کنداما متاسفانه اسفرزه به طورقابل توجهی بر جذب این دارو تاثیر می گذارد.