چای سیاه

چای سیاه از گیاه camellia sinesis  بدست می آید. برگ های پیر و ساقه آن جهت تهیه دارو استفاده می شوند. چای سبز از برگ های جوان گیاه مشابه بدست می آید ولی دارای خواص متفاوت است.

چای سیاه جهت موارد ذیل استفاده می شود: افزایش هوشیاری، افزایش حافظه و افزایش توانایی یادگیری و پردازش اطلاعات، درمان سردرد، پایین بودن فشار خون، پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی مثل سخت شدن جداره عروق وحمله قلبی، پیشگیری از پارکینسون، کاهش خطر سرطان روده، معده، ریه، تخمدان و سینه. چای سیاه همچنین در موارد ذیل استفاده می شود: دیابت نوع ۲، اختلالات شکمی، استفراغ، اسهال و به عنوان مدر. برخی از مردم چای سیاه را جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان و تشکیل سنگ کلیه استفاده می کنند. چای سیاه با سایر محصولات جهت کاهش وزن استفاده می شود. 

چای سیاه به عنوان نوشیدنی سرد و گرم استفاده می شود. 

چگونه کار می کند؟

چای سیاه حاوی ۲% تا ۴% کافئین می باشد که باعث افزایش هوشیاری، افزایش توانایی فکر کردن، افزایش ادرار و کاهش علایم پارکینسون می شود. چای سیاه همچنین حاوی آنتی اکسیدان و سایر ترکیبات طبیعی است که به سلامتی قلب و عروق کمک می کند. 

چای سیاه احتمالا در موارد زیر موثر است: 

افزایش هوشیاری: نوشیدن چای سیاه و سایر نوشیدنی های کافئینه به حفظ هوشیاری در طول روز و حتی پس از بی خوابی های طولانی کمک می کند. 

چای سیاه ممکن است در موارد زیر موثر باشد: 

سخت شدن جداره عروق: تحقیقات اولیه نشان می دهد که خطر سخت شدن جداره عروق در افرادی که چای سیاه مصرف می کردند، کاهش یافته است. این اثر در زنان بیش از مردان مشاهده شده است. 

افت فشار بعد از غذا خوردن: نوشیدنی های کافئینه مثل چای سبز می توانند از افت فشار خون بعد از غذا خوردن در افراد پیر جلوگیری کند. 

سنگ کلیه: به نظر می رسد خطر تشکیل سنگ کلیه در خانم هایی که چای سیاه می نوشیدند، ۸% کمتر از بقیه بوده است. 

حمله قلبی: برخی از تحقیقات نشان می دهند که افرادی که چای سیاه مصرف می کنند کمتر در معرض خطر حمله قلبی هستند. همچنین، نشان داده شده است افرادی که به مدت حداقل ۱ سال قبل از حمله قلبی خود چای سیاه نوشیده اند، کمتر در معرض مرگ و میر ناشی از حمله قلبی بوده اند. 

پوکی استخوان: تحقیقات اولیه نشان داده اند که خانم های پیری که چای سیاه بیشتر می نوشیدند، استخوان های محکم تری دارند. همچنین ارتباطی بین نوشیدن بیشتر چای سیاه و کاهش خطر شکستگی لگن در خانم ها و آقایان پیر دیده شده است. 

سرطان تخمدان: سرطان تخمدان در خانم هایی که به طور منظم چای سیاه یا سبز مصرف می کرده اند در مقایسه با خانم هایی که کمتر مصرف می کرده اند یا اصلا مصرف نمی کرده اند، کمتر دیده شده است. 

پارکینسون: برخی از تحقیقات نشان داده اند که افرادی که نوشدنی های کافئینه مثل قهوه، چای و کولا مصرف می کنند، کمتر در معرض ابتلا به بیماری پارکینسون هستند. این اثر در آقایان وابسته به دز است، ولی در خانم ها اینطور نیست. افراد سیگاری که چای سیاه می نوشند، نیز کمتر در معرض خطر بیماری پارکینسون هستند. 

چای سیاه ممکن است در موارد زیر موثر نباشد:

سرطان سینه: به نظر نمی رسد افرادی که چای سیاه می نوشندگ کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه باشند. 

سرطان روده و رکتوم: برخی از تحقیقات نشان می دهد که نوشیدن چای سیاه و سبز می تواند در ارتباط با کمتر شدن خطر ابتلا به سرطان روده و رکتوم باشد. البته بیشتر تحقیقات چنین اثری را نشان نمی دهند. بعلاوه، برخی از تحقیقات اولیه نشان داده اند که مصرف مقادیر بالای چای سیاه می تواند خطر ابتلا به سرطان روده و رکتوم را افزایش دهد. 

دیابت: تحقیقات اولیه نشان می دهند که مصرف عصاره چای سبز و سیاه تاثیری بر سطح هموگلوبین A1C ندارد. هموگلوبین A1C معیار کنترل قند خون می باشد. سایر تحقیقات نشان داده اند که مصرف حداقل ۱ فنجان چای سیاه روزانه در ارتباط با خطر کمتر پیشرفت دیابت نوع ۲ در بیماران ژاپنی بوده است. 

سرطان معده: برخی از تحقیقات نشان داده اند که نوشیدن چای سیاه و چای سبز ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش دهد. البته بیشتر تحقیقات چنین اثری را اثبات نمی کنند. در واقع برخی از تحقیقات اولیه نشان داده اند که مصرف مقادیر زیاد چای سیاه خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش داده است. 

بالا بودن کلسترول: برخی از تحقیقات نشان داده اند که نوشیدن چای سیاه ممکن است سطح کلسترول و LDL را در افراد با سطح چربی خون نرمال و یا افراد مبتلا به چربی خون کاهش دهد. البته بسیاری از تحقیقات چنین اثری را نشان نمی دهند. 

بالا بودن فشار خون: برخی از تحقیقات اولیه نشان می دهند که افرادی که به طور منظم چای سبز و چای سیاه مصرف می کنند، کمتر در معرض خطر بالا رفتن فشار خون سیستول (حد بالای فشار خون) هستند. البته بیشتر تحقیقات نشان می دهند که چای سیاه فشار خون را در افراد نرمال یا افراد مبتلا به پرفشاری خون کاهش نمی دهد. 

شواهد کافی جهت مصرف چای سیاه در موارد زیر موجود نیست: 

سرطان مثانه: برخی از تحقیقات اولیه نشان داده اند که مصرف چای سبز یا سیاه ممکن است باعث کاهش خطر سرطان مجاری ادراری شود. البته سایر تحقیقات چنین اثری را برای سرطان مثانه نشان نمی دهند. 

بیماری قلبی: تحقیقات اولیه نشان داده اند که نوشیدن چای سیاه ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهد. البته سایر تحقیقات نشان داده اند که نوشیدن چای سیاه ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی و منجر به مرگ شود. 

پوسیدگی دندان: تحقیقات اولیه نشان داده اند که شستشوی دهان با چای سیاه ممکن است از پوسیدگی دندان جلوگیری کند. 

سرطان کلیه: تحقیقات اولیه نشان داده اند که کسانی که بیشتر چای سبز یا چای سیاه مصرف می کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان کلیه هستند. 

سرطان ریه: چای سبز و چای سیاه حاوی ترکیبات فایتواستروژن می باشد. برخی از تحقیقات نشان می دهند که مردانی که در رژیم غذایی خود بیشتر فایتواستروژن مصرف می کنند، کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه بوده اند. البته سایر تحقیقات چنین اثری را اثبات نکرده اند و حتی نشان داده اند که ممکن است خطر این سرطان افزایش یابد. 

سرطان دهان: تحقیقات اولیه نشان داده اند که چای سیاه ممکن از از سرطان دهان در افرادی که دارای زخم های تبدیل شونده به سرطان هستند، جلوگیری کند. 

سرطان لوزالمعده: تحقیقات اولیه نشان داده اند که مصرف چای سیاه در ارتباط با خطر کمتر ابتلا به سرطان لوزالمعده می باشد. البته سایر تحقیقات در مورد این اثر متناقض هستند.

سرطان پروستات: تحقیقات اولیه نشان داده اند که مصرف چای ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد. 

استرس: تحقیقات اولیه نشان داده اند که نوشیدن چای سیاه به مدت ۶ هفته تاثیری بر فشار خون، ضربان قلب و استرس در حملات استرسی ندارد. 

سکته: چای سیاه حاوی فلاونویید است. تحقیقات اولیه نشان داده اند که مصرف فلاونوئیدها خطر سکته را کاهش می دهد، 

کاهش وزن: تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف فرآورده حاوی عصاره چای سیاه، چای سبز، مارچوبه، گوارانا، لوبیا قرمز، گارسینا، کروم حاصل از مخمر به مدت ۱۲ هفته، وزن را در افراد چاق کاهش نمی دهد. 

سایر مواردی که نیاز به شواهد بیشتری دارد: اختلالات معده، استفراغ، اسهال، سردرد. 

نوشیدن مقادیر متوسط چای سیاه احتمالا در عمده بزرگسالان بی خطر باشد. 

نوشیدن مقادیر زیاد چای سیاه در روز، مثلا بیش از ۵ فنجان در روز ممکن است خطرناک باشد. مقادیر زیاد چای سیاه می تواند به دلیل حضور کافئین، عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند. این عوارض می تواند خیلی ضعیف تا خیلی شدید باشد و شامل موارد ذیل می باشد: سردرد، اضطراب، مشکلات خواب، استفراغ، اسهال، ضربان قلب نامنظم، تحریک پذیری، لرزش، احساس سوزش معده، سرگیجه، گیجی، زنگ زدن در گوش و تشنج. همچنین افرادی که چای سیاه و سایر نوشیدنی های کافئینه در مقادیر زیاد می نوشند، ممکن است به آن وابسته شوند.

نوشیدن مقادیر زیاد چای سیاه حاوی مقادیر کافئین بیش از  ۱۰ گرم احتمالا خطرناک باشد.این مقادیر زیاد چای سیاه می تواند عوارض جانبی شدید و مرگ ایجاد کند. 

مصرف کافئین در مقادیر موجود در رژیم غذایی، در کودکان ممکن است بی خطر باشد. 

توصیه ها و هشدارهای مخصوص: 

کودکان: مصرف چای سیاه در مقادیر موجود در رژیم غذایی، در کودکان ممکن است بی خطر باشد. 

بارداری و شیردهی: در صورتی که باردار هستید و یا شیر می دهید، مصرف چای سیاه در مقادیر اندک ممکن است بی خطر باشد. اما بیش از ۳ فنجان چای در روز ننوشید. این مقدار چای حاوی ۲۰۰ میلی گرم کافئین می باشد. مصرف مقادیر بیشتر در دوران بارداری ممکن است خطرناک باشد و عوارض ذیل را ایجاد کند: سقط نوزاد، سندروم مرگ ناگهانی نوزاد، بروز عوارض ترک کافئین در نوزاد تازه متولد شده و یا تولد نوزاد کم وزن. 

در صورتی که شیر می دهید، نوشیدن بیش از ۳ فنجان چای سیاه در روز ممکن است خطرناک باشد و موجب افزایش تحریک پذیری نوزاد و یا افزایش حرکات شکمی او شود. 

کم خونی: نوشیدن بیش از حد چای سیاه ممکن است باعث بدتر شدن کم خونی ناشی از کمبود آهن شود. 

اختلالات اضطرابی: نوشیدن چای سیاه ممکن است باعث بدتر شدن اختلالات اضطرابی شود. 

اختلالات خون ریزی دهنده: این نگرانی وجود دارد که کافئین موجود در چای سیاه ممکن است انعقاد خون را آهسته تر کند، البته این اثر به طور شهودی در بیماران دیده نشده است. در صورت ابتلا به اختلالات خون ریزی دهنده، کافئین را با احتیاط مصرف کنید. 

مشکلات قلبی: کافئین موجود در چای سیاه در برخی از افراد تپش قلب ایجاد می کند. در صورت ابتلا به مشکلات قلبی، کافئین را با احتیاط مصرف کنید. 

دیابت: کافئین موجود در چای سیاه ممکن است قند خون را تحت تاثیر قرار دهد. در صورت ابتلا به دیابت، چای سیاه را با احتیاط مصرف کنید. 

اسهال: چای سیاه حاوی کافئین می باشد. کافئین موجود در چای سیاه، بخصوص در صورتی که در مقادیر زیاد مصرف شود، ممکن است اسهال را بدتر کند. 

صرع: چای سیاه حاوی کافئین می باشد. این نگرانی وجود دارد که مقادیر زیاد کافئین ممکن است صرع ایجاد کند و یا اثرات داروهای ضد صرع را کم کند. در صورتی که قبلا صرع داشته اید از مصرف مقادیر زیاد کافئین و یا مکمل های حاوی کافئین مثل چای سیاه اجتناب کنید. 

گلوکوما: نوشیدن چای سیاه حاوی کافئین می تواند باعث افزایش فشار داخل چشم شود. این افزایش فشار طی نیم ساعت پس از مصرف آن آغاز می شود و تا ۱/۵ ساعت ادامه می یابد. 

بیماری های وابسته به هورمون مثل سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان، اندومتریوز و فیبروئید: چای سیاه ممکن است مشابه استروژن عمل کند، در صورتی که بیماری وابسته به استروژن دارید، از مصرف چای سیاه اجتناب کنید. 

بالا بودن فشار خون: کافئین موجود در چای سیاه ممکن است باعث افزایش فشار خون در افراد مبتلا به پرفشاری خون شود. البته این اثر در افرادی که به طور منظم چای سیاه یا سایر مواد کافئینه مصرف می کنند، دیده نمی شود. 

سندروم روده تحریک پذیر: چای سیاه حاوی کافئین می باشد. کافئین موجود در چای سیاه، بخصوص زمانی که در مقادیر زیاد مصرف شود، ممکن است باعث بدتر شدن اسهال و عوارض سندروم روده تحریک پذیر شود. 

پوکی استخوان: نوشیدن چای سیاه کافئینه می تواند باعث افزایش ورود کلسیم به داخل ادرار شود. این اثر می تواند باعث ضعف استخوان شود. بیش از ۳۰۰ میلی گرم در روز (۲ تا ۳ فنجان چای سیاه) استفاده نکنید. مصرف مکمل کلسیم می تواند کلسیم از دست رفته را جبران کند. خانم های پیر مبتلا به مشکلات ارثی مربوط به جذب ویتامین D، بایستی کافئین را با احتیاط مصرف کنند. 

مثانه بیش فعال: کافئین موجود در چای سیاه ممکن است خطر ابتلا به بیماری مثانه بیش فعال را افزایش دهد. همچنین چای سیاه عوارض این بیماری را در افرادی که قبلا بیماری را داشته اند، بدتر می کند. بنابرین، چای سیاه در این دسته از افراد بایستی با احتیاط مصرف شود. 

تداخلات متوسط: در خصوص این دسته از تداخلات دارویی هوشیار باشید: 

آدنوزین: چای سیاه حاوی کافئین می باشد. کافئین موجود در چای سیاه ممکن است اثر آدنوزین را مهار می کند. آدنوزین توسط پزشکان جهت معاینه قلبی استفاده می شود. این معاینه، تست استرس قلبی نامیده می شود. در صورت داشتن تست استرس قلبی، حداقل ۲۴ ساعت قبل مصرف چای سیاه را قطع کنید. 

آنتی بیوتیک های کینولونی: بدن کافئین را می شکند و آن را دفع می کند. برخی از آنتی بیوتیک ها سرعت شکست کافئین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف این دسته از آنتی بیوتیک ها به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی آن مثل عصبانیت، تپش قلب و سردرد می شود. 

سایمتیدین: : بدن کافئین را می شکند و آن را دفع می کند. سایمتیدین سرعت شکست کافئین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف سایمتیدین به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی آن مثل عصبانیت، تپش قلب و سردرد می شود. 

کلوزاپین: : بدن کلوزاپین را می شکند و آن را دفع می کند. کافئین سرعت شکست کلوزاپین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف کلوزاپین به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی کلوزاپین می شود. 

دیپریدامول: چای سیاه حاوی کافئین می باشد. کافئین موجود در چای سیاه ممکن است اثر دیپریدامول را مهار می کند. آدنوزین توسط پزشکان جهت معاینه قلبی استفاده می شود. این معاینه، تست استرس قلبی نامیده می شود. در صورت داشتن تست استرس قلبی، حداقل ۲۴ ساعت قبل مصرف چای سیاه را قطع کنید. 

دی سولفیرام: بدن کافئین را می شکند و آن را دفع می کند. دی سولفیرام سرعت شکست کافئین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف دی سولفیرام به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی آن مثل عصبانیت، تپش قلب و سردرد می شود. 

افدرین: افدرین و چای سیاه هر دو محرک سیستم عصبی هستند. مصرف همزمان این دو باعث افزایش عوارض جانبی شدید و مشکلات قلبی می شود. از مصرف همزمان این داروها اجتناب کنید. 

استروژن: بدن کافئین را می شکند و آن را دفع می کند. استروژن سرعت شکست کافئین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف استروژن به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی آن مثل عصبانیت، تپش قلب و سردرد می شود. در صورت مصرف داروهای استروژنی، مصرف استروژن خود را محدود کنید. 

فلووکسامین: بدن کافئین را می شکند و آن را دفع می کند. فلووکسامین سرعت شکست کافئین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف فلووکسامین به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی آن مثل عصبانیت، تپش قلب و سردرد می شود. 

لیتیوم: کافئین موجود در چای سیاه، سرعت دفع لیتیوم را از بدن افزایش می دهد. در صورت مصرف لیتیوم، فرآورده های کافئینه را به آهستگی قطع کنید. قطع ناگهانی کافئین ممکن است باعث افزایش عوارض جانبی لیتیوم شود. 

داروهای ضد افسردگی از دسته MAOI: کافئین موجود در چای سیاه محرک می باشد. داروهای ضد افسردگی نیز محرک هستند. مصرف همزمان این دو دارو می تواند باعث تحریک بیش از حد و بروز عوارض جانبی مثل تپش قلب، افزایش فشار خون و اضطراب شود. 

داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقاد ها و ضد پلاکت ها): چای سیاه ممکن است سرعت انعقاد خون را کاهش دهد. مصرف همزمان چای سیاه و داروهای ضد انعقاد خون ممکن است خطر خون ریزی و کبودی را افزایش دهد. 

فنوباربیتال: کافئین موجود در چای سیاه ممکن است اثرات خواب آوری فنوباربیتال را مهار کند. 

فنیل پروپانول آمین:  کافئین موجود در چای سیاه محرک می باشد. فنیل پروپانول آمین نیز محرک می باشد. مصرف همزمان این دو دارو می تواند باعث تحریک بیش از حد و بروز عوارض جانبی مثل تپش قلب، افزایش فشار خون و اضطراب شود. 

رایلوزول: بدن رایلوزول را می شکند و آن را دفع می کند. کافئین سرعت شکست رایلوزول را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف رایلوزول به همراه کافئین موجب افزایش اثر و عوارض جانبی رایلوزول می شود. 

داروهای محرک سیستم عصبی: داروهای محرک سیستم عصبی مثل سودوافدرین و اپی نفرین باعث بروز عوارضی مثل تپش قلب و عصبانیت می شوند. کافئین موجود در چای سیاه عوارض مشابه ایجاد می کند. مصرف همزمان این دسته دارویی با چای سیاه موجب بروز عوارض جانبی شدید مثل تپش قلب و افزایش فشار خون می شود. از مصرف همزمان این دو دسته دارویی اجتناب کنید.

تئوفیلین: کافئین مشابه تئوفیلین عمل می کند. همچنین کافئین سرعت شکست تئوفیلین را کاهش می دهد. مصرف همزمان کافئین با تئو فیلین باعث افزایش اثرات و عوارض جانبی تئو فیلین می شود. 

وراپامیل: : بدن کافئین را می شکند و آن را دفع می کند. وراپامیل سرعت شکست کافئین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف وراپامیل به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی آن مثل عصبانیت، تپش قلب و سردرد می شود. 

وارفارین: وارفارین خون را رقیق می کند. مصرف مقادیر زیاد چای سیاه ممکن است باعث کاهش کارایی وارفارین شود. بنابرین خطر خون ریزی و کبودی را افزایش می دهد. البته علت بروز این تداخل مشخص نیست. مرتب آزمایش خون دهید. ممکن است نیاز به تغییر دز وارفارین باشد. 

تداخلات ضعیف: مراقب این دسته از ترکیب دارویی باشید: 

الکل: بدن کافئین را می شکند و آن را دفع می کند. الکل سرعت شکست کافئین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف الکل به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی آن مثل عصبانیت، تپش قلب و سردرد می شود. 

قرص های ضد بارداری: بدن کافئین را می شکند و آن را دفع می کند. قرص های ضد بارداری سرعت شکست کافئین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف قرص های ضد بارداری به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی آن مثل عصبانیت، تپش قلب و سردرد می شود. 

فلوکونازول: بدن کافئین را می شکند و آن را دفع می کند. فلوکونازول سرعت شکست کافئین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف فلوکونازول به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی آن مثل عصبانیت، تپش قلب و سردرد می شود. 

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای: چای حاوی مواد شیمیایی به نام تانن می باشد. تانن ها می توانند به بسیاری از داروها متصل شوند و اثربخشی آنها را کاهش دهند. بنابرین ۱ ساعت قبل و یا ۲ ساعت بعد از مصرف این دسته از داروها مثل داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، از نوشیدن چای خودداری نمایید. 

داروهای ضد دیابت: چای سیاه ممکن است قند خون را افزایش دهد. داروهای ضد دیابت جهت کاهش قند خون استفاده می شوند. مصرف همزمان چای با داروهای ضد دیابت ممکن است باعث کاهش اثربخشی این داروها شود. بنابرین قند خون خود را به دقت کنترل کنید. ممکن است نیاز به تغییر دز داروهای ضد دیابت باشد. 

مکسیلتین: بدن کافئین را می شکند و آن را دفع می کند. مکسیلتین سرعت شکست کافئین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف مکسیلتین به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی آن مثل عصبانیت، تپش قلب و سردرد می شود. 

فنوتیازین: چای حاوی مواد شیمیایی به نام تانن می باشد. تانن ها می توانند به بسیاری از داروها متصل شوند و اثربخشی آنها را کاهش دهند. بنابرین ۱ ساعت قبل و یا ۲ ساعت بعد از مصرف این دسته از داروها مثل داروهای فنوتیازینی، از نوشیدن چای خودداری نمایید. 

تربینافین:  بدن کافئین موجود در چای سیاه را می شکند و آن را دفع می کند. تربینافین سرعت شکست کافئین را توسط بدن کاهش می دهند. مصرف تربینافین به همراه کافئین موجب افزایش عوارض جانبی آن مثل عصبانیت، تپش قلب و سردرد می شود.