خارخاسک

خارخاسک نوعی گیاه میوه دار است که میوه ی آن از خار پوشیده شده است.

شایعه است که از خارخاسک به عنوان سوراخ کننده برگ انگور شناخته می شود به دلیل اینکه خارهای آن بسیار تیز است و می تواند چرخ یک دوچرخه را پنچر کند.

از میوه، برگ و ریشه ی آن به عنوان دارو استفاده می شود.

از خارخاسک برای درد قفسه سینه، اگزما، بزرگ شدن پروستات، اختلالات جنسی، ناباروری و بسیاری موارد دیگر استفاده می شود اما دلایل علمی ثابت شده ای برای این مصارف وجود ندارد.

چگونه عمل می کند؟

خارخاسک دارای موادی است که ممکن است باعث افزایش برخی هورمون ها می شود هرچند به نظر می رسد که روی هورمون های مردانه(تستوسترون) در انسان موثر نباشد

احتمالا غیر موثر باشد برای:

• بهبود عملکرد ورزشکاران.

به نظر نمی رسد که مصرف خوراکی خارخاسک به تنهایی یا به همراه سایر مکمل های گیاهی باعث بهبود ترکیبات بدنی یا عملکرد ورزشی ورزشکاران شود.

اطلاعات ناکافی:

• درد قفسه سینه( پکتوریس آنژین):

بررسی های اولیه نشان می دهد که مصرف خوراکی خارخاسک ممکن است بتواند علایم آنژین را کاهش دهد.

• اگزما (آتوپیک درماتیت):

مصرف خوراکی این گیاه به همرا 9 گیاه دیگر ممکن است باعث کاهش قرمزی و کهیرهای پوستی در بزرگسالان و کودکانی که دچار نوع خاصی از اگزما هستند شود؛ هرچند در برخی از مطالعات هیچ تاثیری نشان داده نشده است.

بزرگی پروستات (بزرگی خوش خیم پروستات):

• مطالعات اولیه نشان می دهد که مصرف همزمان خارخاسک و برگ کاری(Murraya koenigii) برای مدت 12 هفته باعث بهبود علایم مشابهی که با تجویز داروی تامسولوسین در مردان با مشکل بزرگی پروستات صورت می گیرد می شود.

در مطالعه دیگری نشان داده شده که مصرف همزمان خارخاسک، جلبک قهوه ای، کایتوزان و نخل اره ای برای 2 ماه باعث بهبود  علایم و کیفیت زندگی در مردان با مشکلات قسمت پایینی مجاری ادراری با بزرگی خوش خیم پروستات یا بدون آن می شود.

• اختلال در نعوض:

مطالعات اولیه نشان می دهد که مصرف این گیاه به مدت 3 ماه باعث بهبود نعوض در مردان با مشکل کمبود نسبی آندروژن می شود.

در مطالعه دیگری نشان داده شده که مصرف همزمان خارخاسک، جلبک قهوه ای و کایتوزان به مدت 3 ماه باعث بهبود رضایت جنسی، تمایل، توانایی نعوض و بهبود کیفیت زندگی جنسی در مردان با مشکل نعوض می شود؛ هرچند در مطالعه دیگری نشان داده شده که مصرف خارخاسک به تنهایی برای مدت 30 روز باعث بهبود نعوض در این مردان نمی شود. 

• ناباروری:

بررسی های صورت گرفته برای تاثیر این گیاه بر روی ناباروری مجادله برانگیز(متناقض) بوده است؛ در برخی از مطالعات نشان داده شده است که مصرف خارخاسک به مدت 60 روز باعث افزایش تعداد اسپرم در مردانی که تعداد اسپرم آنها کم است نمی شود، اما مطالعات دیگر نشان می دهد که مصرف این گیاه به مدت 30 روز باعث افزایش حجم مایع منی در هر نعوض افزایش غلظت اسپرم و بهبود حرکت اسپرم در مردانی با مشکل کمبود اسپرم و کمی حرکت اسپرم هستند می شود. 

در مطالعه دیگری نشان داده که مصرف این گیاه به مدت 1 تا 2 ماه باعث افزایش تمایل جنسی و نعوض در مردانی می شود که به دلیل پایین بودن توستسترون  با مشکل ناباروری روبه رو هستند.

• مشکلات جنسی در زنان:

مطالعات اولیه نشان می دهد که مصرف خارخاسک به مدت 4 هفته در زنان با تمایل جنسی کم، باعث بهبود تمایل جنسی، برانگیختگی، رضایت، ارگاسم، درد و روان کنندگی می شود.

در مطالعه دیگری نشان داده شده که مصرف 90 روز این گیاه باعث بهبود تمایل جنسی، برانگیختگی،احساسات، روان کنندگی، توانایی رسیدن به ارگاسم و آسودگی جنسی در دوران بعد از یائسگی در زنان با مشکلات جنسی می شود.

• "خون خسته"(کم خونی):
• سرطان
• نفخ دستگاه گوارش( نفخ شکمی)

شواهد بیشتری نیاز است تا بتوان خارخاسک را برای موارد استفاده ذکر شده موثر شمرد.

مصرف خوراکی و کوتاه مدت مکمل های خارخاسک برای بیشتر مردم  امکان دارد بی خطر باشد  . 

از این گیاه کاملا به صورت بی خطر در مطالعات 90 روز استفاده شده است و عوارض آن معمولا خفیف و نادر است اما معمولا شامل: درد شکمی، دل پیچه، اسهال، تهوع، استفراغ، یبوست، تحریک پذیری، مشکلات خواب یا خونریزی شدید در دوران قائدگی است.

در موارد نادری آسیب هایی به کلیه نیز در اثر مصرف این گیاه گزارش شده است.

بی خطر بودن این گیاه در مصرف بلند مدت هنوز مشخص نیست.

خوردن شاخه میوه خارخاسک احتمالا بی خطر نیست و گزارش هایی از ایجاد مشکلات شدید ریوی در اثر مصرف میوه این گیاه گزارش شده است

توصیه های خاص وهشدارهای مصرف:

بارداری و شیردهی:

مصرف این گیاه در دوران بارداری احتمالا خطرناک است.

مطالعات حیوانی نشان می دهد که مصرف این گیاه ممکن است باعث صدمه به تکامل جنین شود.

اطلاعات کافی در مورد بی خطر بودن مصرف خارخاسک در دوران شیردهی در دست نیست.

بهتر است که از مصرف این گیاه در دوران بارداری و شیردهی بپرهیزید.

دیابت:

خارخاسک ممکن است باعث کاهش قندخون شود اما دوز مصرفی آن برای تنظیم قند خون باید توسط فرد حرفه ای در حوزه سلامت تعیین شود.

جراحی:

مصرف این گیاه ممکن است بر روی قندخون و فشارخون تاثیر بگذارد و باعث ایجاد اختلال در کنترل قندخون و فشار خون در حین عمل جراحی شود بنابراین حداقل 2 هفته قبل از از عمل جراحی از مصرف آن بپرهیزید.

تداخلات حد وسط:

در مورد مصرف همزمان این گیاه به همراه لیتیم هوشیار باشید.

این گیاه به صورت یک" قرص آبی" یا ادرار آور عمل می کند. مصرف این گیاه ممکن است باعث شود که بدن به سختی لیتیم را دفع کند در نتیجه باعث تجمع لیتیم در بدن شود که عواقب جدی خواهد داشت بنابراین در صورتی که از لیتیم استفاده می کنید قبل از مصرف با یک فرد حرفه ای در حوزه سلامت مشورت کنید زیرا نیاز است که دوز مصرفی لیتیم تغییر کند.

• درمان های دیابت( داروهای ضد دیابت) و تداخل آن با خارخاسک:

این گیاه ممکن است باعث کاهش قندخون می شود؛ داروهای قندخون نیز باعث کاهش قند خون می شوند در نتیجه مصرف همزمان این دو باعث کاهش بیش از حد قند خون می شود بنابراین میزان قند خون خود را کاملا کنترل کنید زیرا ممکن است لازم باشد دوز داروهای ضد دیابت تغییر کند.

برخی از داروهایی که در درمان دیابت استفاده می شود:

glimepiride (Amaryl), glyburide (DiaBeta, Glynase PresTab, Micronase), insulin, pioglitazone (Actos), rosiglitazone (Avandia), chlorpropamide (Diabinese), glipizide(Glucotrol), tolbutamide (Orinase),