زمانی که غدد بزاقی دهان، بزاق ترشح نمی کنند، چیزی بیشتر از تشنگی رخ می دهد. بزاق به شما کمک می کند که مزه ی غذاها را بچشید و آن ها را هضم کنید. این مایع به ذرات غذا کمک می کند به راحتی از دهان پایین بروند و ضمنا، با کم کردن اثر اسیدها، مانع از پوسیدگی دندان ها می شود.

کمبود بزاق سبب می شود لایه ی مخاطی درون حفره ی دهانی و پوست اطراف دهان خشک و سفت شود، لب ها ترک بردارند، گوشه ی دهان زخم شوند و زبان حالت خشک و زبر به خود بگیرد. ضمنا ممکن است خشکی دهان می توان صحبت کردن و حتی بلع را نیز با مشکلاتی مواجه کند.

عوارض جانبی خشکی دهان

چون که در حالت خشکی دهان، بزاقی وجود ندارد تا به پایین رفتن ذرات غذا و لایه های کنده شده از لایه ی درونی دهان کمک کند، تنفس آزاردهنده می شود. اگر فرد از محصولات بهداشتی و آرایشی لب (رژها و بالم ها) استفاده کند، در صورت برخورد با دندان ها، رد آن به جای خواهد ماند؛ زیرا در حالت عادی، بزاق، سطح رویی دندان ها را پاک می کند. ضمنا یکی از دلایل احساس درد و خارش گلو، خشکی دهان است.

داروهایی که باعث خشکی دهان می شوند

خشکی دهان، پس از مصرف دارو ممکن است مربوط به برخی مواد دریافتی توسط فرد باشد.

برای بیش از 400 دارو، عارضه ی خشکی دهان ذکر شده است. از جمله مهم ترین این داروها، داروهای رایج آلرژی و سرماخوردگی هستند. برخی داروهای دیگر مانند داروهای پرفشاری خون، تکرر ادرار و برخی داروهای اعصاب و روان نیز ممکن است سبب خشکی دهان شوند. علاوه بر این موارد، پرتو درمانی و شیمی درمانی نیز از علل اصلی بروز خشکی دهان در مبتلایان به سرطان تحت درمان با این روش ها می باشد.

دلایل بروز خشکی در دهان

علاوه بر موارد ذکر شده، خشکی دهان علت های دیگری نیز می تواند داشته باشد

علت پدیده ی خشکی دهان ممکن است در رشته های عصبی سر و گردن شما نهفته باشد. آسیب به برخی از این رشته ها سبب بروز خشکی دهان در بیمار می شود. این عصب ها در واقع حامل پیام مغز برای غدد بزاقی هستند تا بزاق ترشح کنند. آسیب به این عصب ها سبب اختلال در این وظیفه ی آن ها شده و نتیجتا بزاق به خوبی ترشح نمی شود.

بعضی علل دیگر نیز ممکن است در بروز خشکی دهان دخیل باشند. سندرمی به نام سیوگرن (Sjogren) یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن، به غدد اشکی و بزاقی خودش حمله می کند. در بیماران مبتلا به دیابت و ایدز نیز ممکن است خشکی دهان، به صورت یک عارضه از بیماری، دیده شود.

مصرف دخانیات از عواملی است که سبب بدتر شدن وضعیت خشکی دهان می شود. بدون شک خشکی مداوم دهان از مهم ترین انگیزه ها برای ترک سیگار است. در واقع مصرف دخانیات به خودی خود ممکن است سبب بروز خشکی دهان نشود، اما در صورت وجود داشتن خشکی، مصرف سیگار و سایر فرآورده ها ی تنباکو قطعا وضعیت آن را بدتر خواهد کرد.

درمان خشکی دهان

در صورت داشتن خشکی دهان پیوسته، حتما به دندانپزشک خود مراجعه کنید. اگر خشکی دهان به دلیل مصرف داروها نبوده باشد، حتما سایر علل باید مورد بررسی قرار گیرند.

مراقبت از دندان ها گام مهمی در خشکی دهان محسوب می شود. خشکی دهان برای دندان ها مضر است. در صورت ابتلا به خشکی دهان، معاینه ی دائمی دندان ها الزامی است. مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به صورت روزانه ضروری است. اگر امکان مسواک زدن پس از هر وعده غذا را ندارید، آبکشی دندان ها نیز می تواند مفید باشد. در طول روز جرعه جرعه و به صورت پیوسته آب بنوشید و از دهانشویه های فاقد الکل استفاده کنید.

راهکارهایی برای افزایش ترشح بزاق جهت درمان خشکی دهان

• مکیدن آب نبات های فاقد شکر و جویدن آدامس های بدون شکر به طور پیوسته در طول روز
• استفاده از محصولات تجاری برای کاهش سطح خشکی دهان، مانند اسپری های بزاق مصنوعی
• غرغره کردن و جرعه جرعه نوشیدن آب به طور پیوسته در روز
• نوشیدن آب یا شیر همراه با غذا در صورتی که بلع غذا با درد و سختی همراه باشد
• نصب بخورهای مرطوب کننده ی هوا در اتاق خواب
• کنترل مصرف، و یا حذف نوشیدنی های شیرین، اسیدی و کافئین دار
• انجام معاینات دندانپزشکی به صورت مستمر

منبع: WebMD